جدا از برگزاری مسابقات لیگ برتر با حضور 16 تیم، دستاوردی بهتر از کسب درآمدهای میلیاردی از کنار تبلیغات محیطی و تلویزیونی برای فوتبال ایران داشته است؟
خنده تمسخرآمیز وینفرد شفر در نشست خبری پیش از بازی برابر ذوب آهن درباره تداخل و فشردگی زیاد مسابقات در دور برگشت، قطعاً طعنه جدی به نظام فوتبال داری در کشورمان بود که البته مانند موارد بی شمار مشابه! به شوخی و خنده برگزار شده و در انبوه اخبار حاشیه و متن گم شد!
وقتی بیش از دو سوم تیمهای حاضر در جدول رده بندی لیگ برتر توان مالی و ساختاری بودن در سطح حرفهای فوتبال را ندارند چه اصراری میتواند بر برگزاری این رقابتها با حضور 16 تیم باشد غیر از منفعت مالی بیشتر از کنار تبلیغات فوتبالی؟
تقریباً هر روز از یک باشگاه لیگ برترمان خبری روی خط خبری رسانهها میرود که حاکی از کمبود بودجه، عدم پرداخت حقوق و بدهی به اعضای همان یا یک باشگاه دیگر و یا بدهیهای دلاری به بازیکنان خارجی بیرون از کشور است!
استقلال خوزستان لنگ اسپانسر است. پارسجنوبی جم اعتصاب را تجربه کرده، سایپا و استقلال و پرسپولیس هم اعتصاب داشتهاند، پدیده هم داشته است. در واقع لیگی داریم که همه در آن ورشکسته هستند و هیچ تیمی در این لیگ سود مالی نمیبرد.
تعدُّد این اخبار نه تنها تمرکز برگزارکنندگان مسابقات را بر هم میریزد بلکه تمرکز تیمها و متولیان باشگاهها را نیز بر هم میزند که چطور در آشفته بازار مالی تیمداری کنند! بدهیهای هنگفت به وزارت ورزش بابت اجاره زمینهای تمرینی و یا ورزشگاههایی که تقریباً همگی (غیر از بنیان دیزل تبریز) دولتی هستند هم از نمونههای بارز این معضلات است!
سطح پایین کیفی تیمهای ملی و باشگاهی کشورمان که در رقابتهای بین المللی حضور پیدا میکنند نیز از دیگر عواقب این نوع برگزاری فوتبال است! وقتی استقلال 17 اسفند بعد از دیدار با الدحیل در دوحه (14 اسفند) باید به فاصله 3 روز در تهران به دیدار تیم نفت مسجد سلیمان برود و پرسپولیس سه روز پس از دیدار با پاختاکور باید عازم قائمشهر شده و 17 اسفند با نساجی دیدار کند، کدام فوتبال فهمی از این دو تیم توقع دارد به فاصله 4 روز (21 اسفند) بار دیگر در لیگ قهرمانان آسیا از نام و اعتبار فوتبال کشورمان دفاع کنند؟
سازمان لیگ باید به این سوالات پاسخ بدهد بر چه اساس و با چه زیرساختهایی در حالی که تنها باشگاههای سپاهان، تراکتورسازی و ماشین سازی و البته با کمی اغماض پیکان، ذوب آهن و فولاد (6 باشگاه) در بند مشکلات آنچنانی مالی نیستند و زمینی برای تمرین در اختیار دارند، اصرار بر برگزاری مسابقات با 16 تیم دارد؟ اگر این تعداد به 10 تیم تقلیل یافته و در سالهای بعد بسته به دارا بودن استانداردهای لازم، دو تیم، دو تیم به تعداد تیمهای حاضر در مسابقات اضافه شود، نظم و برنامه ریزی فوتبال روندی بهتر پیدا نمیکند؟
کما اینکه مهدی تاج اردیبهشت ماه امسال اعلام کرده بود برای رعایت الزامات AFC و فیفا و دادن حق پخش به باشگاههای حرفه ای و کم کردن مشکلات مالی و بدهی تیمها به بازیکنان و مربیان سابق، شاید در لیگ هجدهم شاهد ریزش تیمهای لیگ برتری باشیم، چیزی که در عمل اتفاق نیفتاد و همچنان شاهد مشکلات مالی بیشتر و بستن قراردادهای هنگفت با بازیکنان بدون هیچ پشتوانه مطمئنی هستیم.
در آن صورت علاوه بر کم شدن مشکلات مالی و بدهیهای سرسام آور باشگاهها، اصطکاک بین سرمربیان تیمهای لیگ برتری با کادر فنی تیم ملی برای برپایی اردوهای این تیم برای فیفادی ها هم کمتر شده و از طرفی با در اختیار داشتن تقویمی کم ترافیک تر میتوان فرصت بیشتری در اختیار نمایندگان کشورمان در لیگ قهرمانان آسیا قرار داد تا با تدارک و استراحت بهتر از جایگاه فوتبال کشورمان در قاره و در صورت قهرمانی در جهان دفاع کند.
قطعاً تیم ملی فوتبال کشورمان نیز در آن صورت زاییده لیگی کم ترافیک تر، کم مصدوم تر و بهتر خواهد بود و در رقابتهای بین المللی نتایجی بهتر کسب خواهد کرد.
از تبعات جدید برگزاری لیگ با 16 تیم اینکه برخلاف سالهای نه چندان دور و بعضاً همین فصل که دائم در تیمها شاهد تغییر سرمربی بودیم در این یکی دو فصل با پدیده جدیدی به اسم "تغییر مالک" و یا "مدیرعامل باشگاه" ها مواجه شدهایم! اتفاقی نو که ریشهاش به همان عدم تمرکز مدیران و مالکان باشگاهها بر اداره تیمهای شان دارد.
در این زمینه میتوان جی لیگ ژاپن را الگویی مناسب برای کشورمان درنظر گرفت که لیگ برترشان را در سال 1993 با حضور 10 تیم آغاز کرده و در سالهای 1994 تا 1998 به ترتیب با 12، 14، 16،17 و 18 تیم برگزار کردند اما وقتی متوجه شدند زیرساختهای فوتبال در آن کشور کشش داشتن لیگ برتر با 18 تیم را ندارد تعداد آن را از سال 1999 به 16 تیم تقلیل داده و تا سال 2005 شش دوره لیگ برتر را با 16 تیم برگزار کردند ولی از آن پس جی لیگ را با 18 تیم و با برنامه ریزی دقیق برگزار کردهاند. شش فصل فرصت مناسبی برای تکمیل زیرساخت هاست.
در استرالیا لیگ برتر فوتبال با 10 تیم، در ازبکستان 12، در چین (با یک و نیم میلیارد جمعیت) 16، در عربستان 16، در کره جنوبی 12، در امارات 14 و در قطر با 12 تیم برگزار میشود. در حالی که غیر از ازبکستان تقریباً در همه لیگهای دیگر ذکر شده زیرساختهای لازم برای برگزاری لیگ با 16 یا 18 تیم وجود دارد.