«درآمدزایی» یکی از چهار مسیر جذب منابع مالی فدراسیون های ورزشی است که بر اساس ماده 3 قانون مدیریت خدمات کشوری به عنوان نهادهای عمومی غیردولتی باید بیش از 50درصد بودجه سالانه خود را از منابع غیردولتی تامین کنند، حال سئوال اینجاست که درآمدها همراه با اعتبارات دولتی آنان کجا محاسبه می شود.
فدراسیون‌های ورزشی در مجموع علاوه بر دریافت کمک‌ها و اعتبارات از محل بودجه عمومی دولت، اعتبارات تخصیصی کمیته ملی المپیک، کمک‌های غیر دولتی و درآمدهای داخلی فدراسیون‌ها؛ رقم های قابل توجهی نیز دریافت می کنند اما همین فدراسیون ها همواره اعلام می کنند با کمبود منابع مالی روبرو هستند.
این مسائل در شرایطی مطرح می شود که دولت با وجود محدودیت های منابع مالی همواره به شیوه های مختلف از ورزش کشور حمایت کرده و می کند. نهادهای ورزشی ایران هم حتی در بدبینانه ترین حالت که کشور با نوسانات ارزی روبروست، تلاش کرد تا با تخصیص به موقع و زودهنگام اعتبارات ریالی، ارزی و غیرنقدی و جذب حامیان مالی؛ فدراسیون ها دغدغه ای برای آماده سازی تیم ها و اعزام آنها برای کسب افتخارآفرینی در عرصه های جهانی و آسیایی نداشته باشند.
تا به این جای کار نشان می دهد که نهادهای ورزشی ایران و دولت از ظرفیت های خود برای موفقیت ورزشکاران کم کاری نکرده اند اما این پرسش مطرح می شود که با توجه به اینکه در ماده 3 قانون مدیریت خدمات کشوری به صراحت اعلام شده است فدراسیون ها به عنوان نهادهای عمومی غیردولتی علاوه بر دریافت بخشی از اعتبارات دولتی، باید بیش از 50 درصد بودجه سالانه خود را از طریق منابع غیردولتی (درآمدزایی) تامین کنند، همواره کمبود منابع مالی را پاشنه آشیل قرار می دهند و از طرفی در جایی که به نفع آنان نباشد چرا ادعای دولتی نبودن را بیان می کنند.
در حالی که فدراسیون ها به عنوان بنگاه اقتصادی فعال و یک برند ورزشی ملی و بین المللی می توانند درآمدزایی بالایی داشته باشند، یا دارند اما در این رابطه شفاف نیست؟در این زمینه؛ برخی کارشناسان علت ناکارآمدی در استفاده از این ظرفیت را، ضعف مدیریت فدراسیون ها، شناخت ناکافی رئیسان فدراسیون ها از بازاریابی، نبود اراده کافی و متکی بودن به درآمدهای دولتی می دانند که باعث می شود تا از این نقطه قوت به عنوان برند بین المللی استفاده نشود.
از طرفی فدراسیون ها ذینفعان زیادی مانند بازیکن، داور، اسپانسر، تماشاگر، باشگاه های ورزشی، رقابت های ورزشی و سایر موارد دیگر دارند که می تواند در درآمدزایی سهم قابل توجه ای داشته باشند اما فدراسیون هایی نیز هستند که با در اختیار داشتن اماکن دولتی، درآمدزایی بالایی دارند، اما به دلیل شفاف نبودن فعالیت های آنان است که چنین پرسش هایی مطرح می شود. ایرنا خبرگزاری تحت نظر دولت نمونه هایی از این قبیل فدراسیون ها را معرفی کرده است که به نظر می رسد انتشار این مطالب بدون هماهنگی با مدیران متولی در وزارت ورزش نبوده باشد:
«فدراسیون کشتی»، یکی از این فدراسیون هایی است که طی سال های اخیر همواره اعلام می کند با مشکلات مالی عدیده ای روبروست. گرچه این رشته اصیل و کهن جزو پای ثابت مدال آوری در عرصه های جهانی است اما به غیر از اعتبارات دولتی که از نهادهای ورزشی کشور دریافت می کند، از اموال دولتی نظیر پنج سالن ورزشگاه آزادی و زمینی برای احداث آکادمی در همین مجموعه و دیگر اماکنی که وزارت ورزش در اختیارش قرار داده است که علاوه بر استفاده؛ درآمدزایی نیز می کند.
فدراسیون کشتی با دارا بودن چهار منبع تامین مالی کمک‌ها و اعتبارات از محل بودجه عمومی دولت، کمک‌ها و اعتبارات کمیته ملی المپیک، کمک‌های غیر دولتی و درآمدهای داخلی فدراسیون‌ها، دولت را متهم به بی توجهی به ورزش نموده و ادعا کرده که دولت توانایی حمایت از حداکثر 20 قهرمان ملی در چند رشته ورزشی محدود را ندارد.
جایی که «رسول خادم» رئیس پیشین فدراسیون کشتی به گفته دبیر این فدراسیون اعلام می کند: رییس این فدراسیون و مجموعه تیمش، به علت «تامین نشدن منابع مالی»، استعفای خود را تقدیم هیات رییسه کردند.
«فدراسیون فوتبال»، درآمدزاترین فدراسیونی که علاوه بر دارا بودن حمایت همه جانبه از سوی دولت و نهادهای ورزشی، تمام ورزشگاه های دولتی را برای برگزاری مسابقات در اختیار دارد. از امکانات 100درصد دولتی آکادمی ملی فوتبال با وسعت زیاد در ورزشگاه آزادی گرفته تا از محل تبلیغات که درآمدزایی بالایی دارد و به هیچ وجه برای وزارت ورزش درآمدزایی خود را از این منابع شفاف نمی کند اما در مقابل، مدام از کم بودن سهم مالی فوتبال در ورزش کشور شکایت دارد.
«تنیس»؛ فدراسیونی که با استفاده از مجموعه ورزشی انقلاب و در اختیار داشتن آکادمی تنیس استقلال و 100 درصد دولتی که در بهترین نقطه تهران قرار دارد و از محل اجاره این آکادمی شامل کُرت های تنیس، فروشگاه، مجموعه سونا و جکوزی و سایر موارد درآمدزایی بالایی دارد، نه تنها برای استفاده از این محل اجاره ای پرداخت نمی کند بلکه با جذب حامیان مالی قدرتمند در سالیان گذشته، از استعدادیابی و پرورش نفرات برای حضور در مسابقات قهرمانی در سطح آسیا و جهان نیز بازمانده است.
«جودو» یکی دیگر فدراسیون هایی است که با بهره مندی از ظرفیت برند ملی و بین المللی توانسته درآمدزایی کند.
این فدراسیون با در اختیار گرفتن بهترین سالن 2 هزار نفره سرپوشیده شیرودی نه تنها اجاره ای بابت این محل کاملا دولتی در مدت بهره برداری پرداخت نکرده، بلکه در راستای برگزاری مسابقات رشته های مختلف از این سالن درآمدزایی خوبی داشته است.
«شنا، شیرجه و واترپلو»؛ فدراسیونی که با دراختیار داشتن استخر 9 دی ورزشگاه شهید شیرودی و آزادی تهران که محل بسیار خوبی برای درآمدزایی است، تاکنون وجهی برای اجاره اماکن پرداخت نکرده است و از کمبود منابع مالی هم سخن می گوید.
«سوارکاری» هم علاوه بر دریافت اعتبارات دولتی، از امکانات دولتی مجموعه نوروزآباد بهره منده است و از محل پانسیون اسب ها، برگزاری مسابقات و شرط بندی درآمدهای بالایی کسب می کند اما همیشه از کمبود منابع مالی گلایه دارد. این در حالی است که تاکنون میزبانی چندین رویداد بین المللی را در تهران بر عهده داشته است. همچنین تعداد زیادی از فدراسیون ها هم بدون تشریفات معمول نسبت به در اختیار گرفتن زمین آزادی اقدام کردند که محل درآمدزایی است و از آنجا می تواند منابع مالی خود را برای برگزاری اردوهای تمرینی و حتی اعزام ها تامین کنند.
از این نمونه ها فراوان است اما چگونه است که اعلام می کنند ما بودجه دولتی دریافت نمی کنیم یا کم دریافت می کنیم. البته برخی از این فدراسیون ها با ادعای پرورش قهرمانی مدعی اند درآمدی ندارند، یا دارند و شفاف نیست، یا اصلا به فکر درآمدزایی نیستند. دولت نسبت به اعتباراتش برای مجموعه های ورزشی چیزی کم نگذاشته است و بیش از توان به این حوزه ها کمک کرده است. آیا جایی، این کمک های غیر نقدی شامل استفاده از امکانات دولتی، اجاره زمین، دفاتر و مسابقات محاسبه می شود؟ هر چند وزارت ورزش اخیرا آیین‌نامه مالی و معاملاتی فدراسیون‌های ورزشی را برای اجرا ابلاغ کرد اما در حالی که فدراسیون های ورزشی به جای آنکه کمک دولت باشند، از طریق مجامع بین المللی برای دولت مشکل ایجاد می کنند و کشور را به سمت بحران های ورزشی سوق می دهند.
