نسخه وزارت ورزش و پرسپولیس نگونبخت
محمد جواد پاینده
نوشتن از حال و روز امروز و دیروز باشگاه محبوب اما نگونبخت پرسپولیس شاید دیگر جذابیتی هم نداشته باشد. وضعیت نابسامان این باشگاه و ناامیدی هوادارانش آنقدر تلخ و غم انگیز است که گفتن و نوشتن هم دردی را دوا نمی کند.
شاید اگر باشگاهی مثل پرسپولیس در هر کشور دیگری قرار داشت می توانست سال های طلایی و روزهای پرافتخاری را سپری کند. اگر چنین باشگاه محبوبی با این نشانه های خاص ، تاریخچه پرافتخار و نام های بزرگ در یکی از کشورهای شرق آسیا مثل کره و ژاپن قرار داشت یا در همین کشور همسایه خودمان ترکیه مثل گالا ، بشیکتاش و ... حداقل اینکه قدرش را به خوبی می دانستند.
مقبولیت و داشتن چنین حجم انبوهی از هواداران متعصب و عاشق برای توفیق یک باشگاه بزرگ در هرکجای دنیا کافی است اما به واقع چه عناصر و عواملی می تواند از این ظرفیت عظیم موفقیت و پیروزی یک مجموعه همیشه ناکام و سرافکنده بسازد که خشم و ناامیدی میلیون ها هوادار متعصب را به صورت فراگیر در پی داشته باشد.
در واقع باید به دنبال نوعی نبوغ و یا تلاش همه جانبه برای شکست و ناکامی باشگاههایی مثل پرسپولیس و استقلال بود ، چرا که این دو تیم با هوادارانشان در همه شهرهای ایران به نوعی میزبان حریفان خود هستند و بر این اساس به صورت بالقوه در موقعیت و شرایط کاملا برابر با همه رقیبانشان می توانند از بخت بیشتری برای کسب موفقیت برخوردار باشند.
با این وجود عامل ناکامی های مداوم دو باشگاه محبوب فوتبال ایران خصوصا پرسپولیس در سال های اخیر چیست؟
به طور معمول 3 نظریه کلی در خصوص عامل ناکامی های این دو باشگاه در سال های اخیر می توان مطرح کرد. اول اینکه علت اصلی بروز همه مشکلات،خصوصا در سطح مدیریت و کادر فنی،ناشی از سوء مدیریت و نبود تدبیر در وزارت ورزش و جوانان باشد.
مدیرانی که بیگانه با شرایط حاکم بر فوتبال بدون توجه به نیازهای این دو باشگاه و علایق ورزش دوستان تنها بر مبنای سلایق شخصی و نظرات غیرکارشناسانه نسبت به انتخاب اعضای هایت مدیره و مدیرعامل دو باشگاه اقدام نمودند و پس از آن حتی برای انتخاب سرمربی و گاهی گزینش بازیکنان در فصل نقل و انتقالات هم اعمال نفوذ کردند.
بر هیچ کس پوشیده نیست که مسئولان سازمان ورزش و در پی آن وزارت ورزش در دهه اخیر خصوصا در دولت های نهم ، دهم و یازدهم چه تاثیرات نا خوش آیندی بر سرنوشت این دو باشگاه داشته و بر مبنای حب و بغض های شخصی خود نسبت به عزل و نصب مدیران و اعضای هیات مدیره تصمیم گیری کردند.اما آیا می توان پذیرفت که این همه اتفاق و حاشیه تنها حاصل سوء مدیریت بوده است؟
نظریه دوم تاثیر فساد و یا روابط ناسالم سیاسی و گاهی اقتصادی در این ماجرا است؟
اهمیت سیاسی ، اجتماعی و خصوصا سیاسی دو باشگاه پرسپولیس و استقلال با این حجم از محبوبیت عمومی بر هیچ کس پوشیده نیست و طبیعتا این عامل می تواند بر انتخاب اعضا و مسئولان دو باشگاه تاثیرگذار باشد.
مع الاسف بارها ثابت شده که ملاک انتخاب اعضای هیات مدیره و مدیران این دو باشگاه نه شایستگی بلکه تعاملات و رانت های سیاسی یا اقتصادی بوده است. حتی در موارد متعدد روابط دوستانه و یا بعضا فامیلی ملاک انتخاب اعضای هیات مدیره و مدیران این دو باشگاه بوده است.
در بعضی مقاطع ، زمانی که فعالیت این دو باشگاه بدون هیچ مشکلی روند عادی خود را طی می کرد روابط و حب و بغض های شخصی از سوی متولیان وزارت ورزش و جوانان سرنوشت دو باشگاه را با چالش های جدی مواجه ساخت که آخرین مورد آن به ابتدای فصل جاری ، ماجرای برکناری رویانیان ، در پی آن عزل رحیمی و آمدن مدیر مسئله داری مثل سیاسی بازمی گردد.
همچنین برکناری علی دایی و ورود حمید درخشان با آن وضعیت غیر حرفه ای و غیر اخلاقی تنها به دلیل حب و بغض های شخصی و وجود اختلافات عمیق بین مسئولان وزارت ورزش و سرمربی وقت پرسپولیس اتفاق افتاد. اما ثمره این اتفاقات و این تصمیمات غیر منطقی برخواسته از خشم و کینه های قدیمی چه بود؟!
مع الاسف گذشت زمان ثابت کرد که در برخی از مقاطع ، تغییرات مدیریتی این دو باشگاه بر مبنای منافع اقتصادی بعضی از عوامل و یا زد و بندهای سیاسی صورت پذیرفت. اینکه فلان عضو شورای شهر با تبادل امتیازی افتخار حضور در هیات مدیره یکی از دوباشگاه را به دست آورد و یا نماینده ای که با تبادل امتیاز دیگری مدیر مورد نظر خودش را وارد فلان باشگاه کرد اتفاق تازه و عجیبی به شمار نمی رود. اهالی ورزش هنوز ماجرای برکناری محمد حسن انصاری فرد و تاثیر مناسبات سیاسی در انتخاب سرمربی وقت پرسپولیس را فراموش نکرده اند.
واژه فساد را البته تنها نباید در فساد اقتصادی و سوء استفاده های مالی خلاصه کرد بلکه اتخاذ تصمیمات غیر اصولی و عزل و نصب های غیر منطقی بر مبنای روابط دوستان و رانت های فامیلی هم قطعا مصداق فساد و آسیب رساندن به اموال دولتی است حال آنکه دو باشگاه پرسپولیس و استقلال پیش از واگذاری ثروت های عظیم دولت در ورزش به شمار می روند و ناکامی این دو باشگاه لطمات جبران ناپذیری از نظر اجتماعی بر دولت ها وارد می آورد. در واقع میلیون ها هوادار این دو باشگاه دولت را مسئول و متولی امر این دو می دانند خصوصا در زمانی که شاهد دخالت های نادرست و غیر منطقی مسئولان دولتی در سرنوشت این دو باشگاه هستند.
اما آخرین نظریه در خصوص علت ناکامی های پرسپولیس و استقلال در سال های اخیر همان نظریه همیشگی توهم توطئه است که این روزها بیشتر در کوچه و بازار شنیده می شود.
اینکه اصولا قرار است پرسپولیس و استقلال و خصوصا پرسپولیس همیشه ناکام باشند و میلیون ها نفر از هواداران این دو باشگاه سرافکنده و غمگین ورزشگاهها را خالی کنند تا رفته رفته فوتبال جایگاه و محبوبیت خودش را در کشور از دست بدهد.
این نظریه البته بر هیچ دلیل معقول و منطقی استوار نیست اما در کوچه و بازار نمی توان به دلایل مستدل و منطقی را جست و جو کرد. مهم این است که وجود چنین تفکر و نظریه هایی می تواند تا چه حد خطرناک و هشدار دهنده باشد. مهم این است که بی کفایتی و سوء مدیریت مدیران کلان ورزش کشور تا چه حد افکار عمومی را نسبت به دولت ها بدبین می سازد و حتی موجب دوری جامعه از مقوله ورزش و خالی ماندن ورزشگاهها می شود.
نسخه وزارت ورزش برای پرسپولیس و استقلال در دهه اخیر چنین دست آوردهایی به همراه داشته و خصوصا عملکرد مسئولین فعلی این وزارت کار را به جایی رسانده که محبوب ترین تیم های فوتبال آسیا در ورزشگاه های خالی به مصاف حریفان خود می روند و احتمالا به زودی اندک اعتبار باقیمانده خود را در رقابت های آسیایی نیز از دست خواهند داد.
پرسپولیس ، دهمین تیم جدول لیگ ایران با 5 شکست پیاپی وارد رقابت های آسیایی می شود تا از اعتبار فوتبال ایران در این رقابت ها دفاع کند یا مقابل چشمان بهت زده هوادارانش برابر تیم های عربی حاشیه خلیج فارس هم تحقیر شود؟
ختم کلام اینکه ظاهرا قرار است دو باشگاه سرخ و آبی پایتخت عاقبت بخیر شوند و بخش خصوصی عهده دار مدیریت این دوباشگاه باشد که در اینصورت طبیعتا مالکان جدید حداقل برای سرمایه خود دلسوزی می کنند و ملاک انتخاب مدیران و مسئولان و مربیان ، روابط دوستانه و فامیلی نخواهد بود.
با اینهمه می توانیم از خود بپرسیم که اگر حاصل مدیریت و تصمیمات کلان مدیران ورزش کشور سرنوشتی است که پرسپولیس و استقلال به آن دچار شدند حال و روز سایر بخش های ورزش و خصوصا فدراسیون ها و تیم های ملی که کمتر از این دو باشگاه زیر ذره بین قرار دارند به کجا خواهد رسید؟
