یک ، دو ، سه ، چهار ، پنج ، شیش ، شیش تایی ها ، شیش تایی ها» این شعار مطمئنا روی اعصاب استقلالی هاست.
شعاری که پس از ۳۷ سال همچنان محبوب ترین شعار پرسپولیسی هاست. این شعار همیشه روزهایی که پرسپولیسی ها در ورزشگاههای مختلف کشور بازی دارند بارها وبارها توسط سرخ پوشان طنین انداز می شود.
شیش تایی به قول علی پروین حالا نهادینه شده است و همه می دانند که شانزدهم شهریور۵۲ یک تاریخ ماندگار در قلب هر پرسپولیسی و رقم زننده اتفاقی است که بعد از گذشت ۴۲ سال هیچگاه از ذهن طرفدارانش فوتبال خارج نشده است.
امروز هم ۱۶ شهریور ۹۴ است و سالگرد این بازی و هنوز که هنوز است در کری خوانی ها برخی طرفداران استقلال، می گویند که این بازی اصلا انجام نشده و افسانه و دروغ است چرا که هیچ فیلمی از آن وجود ندارد. اما روزنامه ها و مجلات آن زمان عکسها و خبر بازی را منتشر کرده اند و خود بازیکنان آن زمان استقلال هم قبول دارند که پرسپولیس آن بازی را ۶ بر صفر برده است.
دوربین پیدا شد
مرحوم شاپور قریب کارگردان نامدار سینمای ایران مطمئنا بهترین منبع برای صحت و سقم ماجرا بود. آیا دوربینی در بازی وجود داشته یا نه و اصلا از بازی فیلمبرداری شده یا اتفاق دیگری افتاده است؟ قریب در همان سالهای پایان عمرش خیلی راحت وبی طرفانه در این باره حرف زده است:« ما می خواستیم صحنه قالپاق دزدیدن هنرپیشه نقش اول فیلمم را در نمایی چشمگیر بگیریم.به همین دلیل براي فيلمبرداري صحنه قالپاق دزدي نياز به پاركينگ پر از اتومبيل ورزشگاه آزادی داشتیم. ورزشگاه هم تازه افتتاح شده بود اما خوش شانس بودیم و بازی تاج و پرسپولیس نزدیک بود.البته تلویزیون می خواست که از بازی فیلم بگیرد اما به دلیل تازه ساز بودن ورزشگاه مشکلات قطعی برق و اینها وجود داشت و البته همزماني بازي با رقابت هاي جهاني كشتي آزاد ۱۹۷۲ در تهران باعث شد تا آن زمان مدیران بخش ورزشی تلویزیون بی خیال پخش بازی از تلویزیون شوند.با توجه به اینکه کشتی هم در ایران آن روزها به اندازه فوتبال طرفدار داشت تلویزیونی ها رفتند تاآن بازی را پوشش بدهند و آقای عطاالله بهمنش گزارش تاج و پرسپولیس را از رادیو بر عهده گرفت که حتی از رادیو هم سعی می کرد نتایج کشتی را هم پوشش دهد. هر گلی هم که پرسپولیس به ثمر می رساند چون طرفداران پرسپولیس بیشتر از تاج بودند و به تماشای کشتی رفته بودند هورا می کشیدند و خلاصه فضای خاصی بود.» این نکات مهم که از زبان قریب شنیده می شود به این نکته هم باید توجه کرد که اگر تماشاگران آن بازي تاريخي در ورزشگاه مي دانستند هنرپیشه نقش اول فیلم در همان لحظه اي كه آنها مشغول تماشاي فوتبال هستند، مشغول آكتوري در فيلم است و در پاركينگ ورزشگاه جلوی دوربین شاپور قریب قرار گرفته بر سر دو راهي ماندن يانماندن بر روي سكوها می ماندند.
شاپور قریب درباره صحنه های قالپاق دزدی هنرپیشه نقش اول فیلمش می گوید:« فيلمبرداري سكانس قالپاق دزدي خيلي زود به پایان رسید و هنرپیشه نقش اول هم سریعا رفت تا به کار خودش برسد. چیز خاصی هم نبود و صحنه عجیب و غریبی هم نبود.فکر کنم برای بازی کردن در یک فیلم دیگر لوکیشن را ترک کرد. جایی هم بودیم که زیاد شلوغ نبود و صحنه خوبی هم از کار درآمد. بعد خیلی اتفاقی به ذهنمان رسید که به دیدن بازی برویم و از بازی فیلمبرداری کنیم. حتی به ذهن من رسید که در تیتراژ هم از فیلم بازی تاج و پرسپولیس استفاده کنیم. بعد که فضا را دیدم گفتم حتما در فيلم صحنه هاي بازي را هم استفاده كنم، یک دوربين را به كنار زمين فرستادم.»
اشکال از دوربین بود؟
این همان دوربین معروف است که مرحوم مرتضی احمدی از آن نام برده بود. تنها دوربيني كه توانست چهار گل از گلهاي آن بازي را ثبت و ضبط كند.قریب حالا از یک سینمایی دیگر نام می برد:«مرحوم ساموئل خاچيكيان، كارگردان موفق سالهاي بعد سينماي ايران، در آن زمان كار تدوين فيلم من را برعهده داشت و پايين بودن كيفيت تصاوير آن بازي، باعث شد كه خاچيكيان به جاي صحنه هاي داربي، بخش هايي از بازي تيم هاي ملي ايران و برمه را به فيلم اضافه کند و فيلم روي پرده اكران رفت. ما دوباره رفتیم و از بازی ایران و برمه فیلم گرفتیم و در تیتراژ فیلم گذاشتیم. نور متاسفانه به خوبی تنظیم نبود و چون در آن دوربین قوی برای ثبت حرکات سریع بازیکنان نبود صحنه ها بی کیفیت بودند و اصلا قابل دیدن نبودند.»
البته نزديكان مرحوم خاچيكيان مي گويند كه وي تا آخرين سال هاي عمرش هم، تنها نسخه اي كه از گل هاي اول تا چهارم آن بازي داشت را به خوبي نگه داشته بود. اما آنهايي كه مسوول اين كار بودند و اين فيلم برايشان داراي ارزش و اهميت خاصي بود (مثل فدراسيون فوتبال، باشگاه پرسپوليس يا حتي هواداران پرسپولیس ) چرا هرگز به دنبال تنها نسخه موجود نرفتند؟ این سوال مهمی می تواند باشد.
نسخه اصلی فیلم گم شد
اما در نهايت آن نسخه اصل فیلم، در ميان تمام خرده ريزهاي مرحوم خاچيكيان، گم شد و می گویند که بچه های آن مرحوم پس از مرگ، نگاتیوها را دور ریخته اند. هر چند كه هنوز هم عده اي معتقدند گم شدن نسخه فيلم گل هاي بازي معروف شش تايي ها، به رابطه خوب و تنگاتنگي كه بين مديران باشگاه تاج و دربار پهلوي وجود داشت، بي ارتباط نبوده است که البته این نکته هم می تواند قابل توجه باشد.در حالیکه پرسپولیسی ها می گویند خسروانی رئیس باشگاه تاج از سر ناراحتی زیاد فیلم بازی ۶تایی ها را در مرکز صدا و سیما نابود کرده است اما بازیکنان حاضر در دو تیم اکثرا می گویند این بازی اصلا فیلم برداری نشده است چون در همان روز که دیدار دو تیم انجام می شد مسابقات جام جهانی کشتی برگزار می شد و دوربین ها به آنجا رفته بودند.
شرح گلهای بازی شش تایی
در آن بازی هر توپی که قرمزها به سمت دروازه آبی ها می فرستادند بدون هیچ مقاومتی وارد دروازه می شد. گل اول را حسین کلانی از ۵۰ متری قدم وارد دروازه کرد.سلیمانی در دقیقه ۴۵ از پشت ۱۸ با یک شوت زیبا حساب کار را دو بر صفر می کند همایون بهزادی در دقیقه۵۰ گل سوم را روی پاس تو در علی پروین رقم می زند و سلیمانی در دقیقه ۵۶ نتیجه را چهار بر صفر می کند. تاج تسلیم محض می شود . ناصر حجازی جای رشیدی را می گیرد، اما او هم۲باردروازه اش باز می شود یک بار در دقیقه ۸۶ و یکبار در دقیقه ۹۰و هر دو گل توسط بهزادی. گل پنجم با دریبل های پی در پی و پاس گل کلانی و گل ششم روی سانتر زیایی بود که روی سر همایون بهزادی فرود آمد. می گویند بعضی از طرفداران پرسپولیس گل آخر را ندیده اند و برای سریع رسیدن به منزلشان زود تر ورزشگاه را ترک کرده اند. بهزادی می گوید:« تاجی ها همه چیزشان را باخته بودند اگر بازی ادامه داشت بیشتر هم می زدیم.اما واقعا هم هر چه زدیم وارد دروازه شد اتفاقی که در فوتبال ایران نادر است.» واقعا چرا تاج آن طور قافیه را باخته بود؟ می گویند بعد از پایان بازی تاجی ها بر روی زمین افتاده بودند و توانایی حرکت کردن نداشتند. پرسپولیسی ها وقتی این صحنه را دیدند به سمت استقلالی ها رفتند و زیر بغل آنها را گرفتند و بلندشان کردند. حرکاتی که گفته می شود زیر بارش شدید تشویق طرفداران پرسپولیس صورت گرفته بود.
الله وردی مقصر شد
اما پس از بازی همه تاجی ها به دنبال مقصر بودند. در این میان خسروانی مدیر این باشگاه دو روز بعد از حادثه با حضور در جمع بازیکنان تاج همه را مورد شماتت قرار داد. خسروانی که به شدت عصبانی بود به بازیکنان گفت: این تیم را منحل می کنم و عکس شما را بر سر در باشگاه می زنم و زیرش می نویسم که شما مایه ننگ این باشگاه هستید. در این میان به جواد الله وردی مدافع استقلال گیر می دهد و می گوید که ۴ گل از ۶ گل با کم کاری تو به ثمر رسیده و به همه چیز مشکوک است. الله وردی هم جواب می دهد و می گوید:« اگر ما ننگ باشگاه هستیم شما رئیس ننگها هستید.» همین حرف باعث شد الله وردی مقصر آن باخت شناخته شود و بعد ها برای گرفتن رضایت نامه وپیوستن به پرسپولیس سختی های زیادی بکشد. در آن روزها هفته نامه دنیای ورزش قصد داشت به نحوه ارتباط الله وردی با باشگاه تاج خوب کند. حتی جلسه ای هم با این مدافع داشتند ، اما او هیچگاه حاضر نشد ننگ فوتبال لقب بگیرد وبه تاج برگردد. از آن روز تا امروز جواد الله وردی همچنان متهم است و طرفداران استقلال باخت را گردن او می اندازند. یک بار الله وردی به یک برنامه تلویزیونی رفت و اشک ریخت و خودش را از همه اتهام ها مبرا کرد.
تیترهای حماسی برای پیروزی عجیب
فردای آن روز دو هفته نامه مشهور کشور یعنی دنیای ورزش و کیهان ورزشی بخشی از مطالب خود را به این بازی اختصاص دادند.کیهان کمی برای تفاوت از رقیب مطبوعاتی اش تیتر زد : «این ۳تن شش بار دروازه تاج را لرزاند» و عکس بازی دو تیم راروی جلد خود چاپ کرد.اما دنیای ورزش نوشت :«معجزه سرخ پوشان»در مطلب مربوط به این بازی امده بود :«اگر پرسپولیس دیشب را با آژاکس قهرمان نامدار اروپا مقایسه کنیم ره به خطا نرفته و سخنی به گزاف نگفته ایم. مگر اینکه درمیان صحبت از ارزشهای مادی در میان باشد که در این میان مشخص است که هیچ کدام از بازیکنان بزرگ اژاکس هم مقدار نیستند .» یک از نشریات عربی بعد ازاین پیروزی پرگل مطلبی را به این مسابقه اختصاص داد و تیتر زد:« فستیوال گل پرسپولیس تمام شدنی نبود.» داور بازی رومانیایی بود، نیکولاری پتروچیانو داور بازی با کمک اکبر حق بین و محمود خوشخوان قضاوت این دیدار را در اولین دوره تخت جمشید به عهده داشت و مجبور شد ۶ بار سوت خودش به خاطر لرزش تور دروازه استقلال به صدا در بیاورد:
در آن دیدار تاریخی این بازیکنان برای پرسپولیس به میدان رفته بودند: بهرام مودت، ابراهیم آشتیانی، مسیح مسیحنیا، رضا وطنخواه، جعفر کاشانی، اسماعیل حاج رحیمیپور، ایرج سلیمانی، اصغر ادیبی، علی پروین، حسین کلانی و همایون بهزادی (کاپیتان) با سرمربیگری آلن راجرزارنج شده بودند و سربلند از زمین بیرون آمدند.
بازیکنان تاج هم این بازیکنان بودند:رشیدی (حجازی)، کارو حقوردیان، اکبر کارگر جم، جواد ا...وردی، جواد قراب (کاپیتان)، نصرا... عبدالهی، علی جباری، عزت جانملکی، حسن روشن (هادی نراقی)، غلامحسین مظلومی (مسعود مژدهی) و محمدرضا عادلخانی که رایکوف آنها را به بازی فرستاده بود.شاید اگرمی دانست این بازیکنان باعث چنین نتیجه ای می شوند ترکیب دیگری را به میدان می فرستاد.
می گویند شاپور قریب در همان زمان که بحث فیلم دربی شش تایی داغ شده بود، بارها گفته بود که ای کاش از نگاتیوهای فیلبرداری ان بازی چند نسخه کپی می کرد.
مستندی که درباره دربی شش تایی ساخته شده است را با کلیک کردن روی این لینک ببیند: مستند پر گل ترین دربی تاریخ
سوخته یا نسوخته؟
دو هفته نامه کیهان ورزشی و دنیای ورزش آن روزها این اتفاق را پوشش دادند و اینکه چون فیلمی وجود ندارد پس بازی انجام نشده خنده دا به نظر می رسد. سالها پیش در یکی از برنامه های تلویزیونی نوروزی که مرحوم مرتضی احمدی هم میهمانش بود کل آبی و قرمز راه افتاده بود و مجری به شوخی همه چیز را تکذیب می کرد ، احمدی به یک باره عصبانی شد و گفت:«دو گل از ۶ گل را در نیمه دوم ناصر حجازی خورد. هیچ دوربین تلویزیونی این مسابقه را پوشش نداده و معدود تصاویر موجود در آرشیو صداو سیما هم معدوم شده است!» این اظهار نظر مرتضی احمدی در یک برنامه پر بیننده که مسابقه ای هم بود و ۶ بازیکن تیم فوتسال فولادماهان و شش بازیکن پرسپولیس در سنجش معلومات عمومی مسابقه می دانند باعث شد تا خود مرتضی احمدی که کار گويندگي، بازيگري تئاتر، سينما و تلويزيون، صدا پيشگي (دوبله) و خوانندگي هم کرده است چند روز بعد مصاحبه کند و درباره بازی بگوید:«شبی که به برنامه نود اس ام اس زدم دیدم فیلم شش تایی ها تبلیغ شده است فیلم را که خریدم دیدم که فیلم گلها جعلی است خیلی ناراحت شدم.آن روز (روز بازی استقلال و پرسپولیس) از يک ساعت قبل از بازي در ورزشگاه بودم. آن روز مهمترين خاطره زندگي من است.حالا آمده اند که مثلا با مونتاژ کردن این فیلم ها به نوعی به ان بازی بی احترامی کنند.» از مرتضی احمدی پرسیده می شود آن روز در ورزشگاه دوربين تلويزيوني نبود؟ که جواب می دهد:« بله بود. البته بعد از بازي شايعه شد که خسرواني آن فيلم را گرفت و آتش زد.»
سوال جالب دیگر این بود که احمدی فکر می کند فیلم الان چقدر بیارزد؟ مرحوم احمدی که جواب داده است:« استقلالي ها که حاضرند، چند صد ميليون بدهند تا آن را نابود کنند. اگر به دستشان بيافتد آن را با بازيکنان آن زمان استقلال آتش مي زدند. بازي شش تايي ها که از هر کودتا و جنايتي بدتر بود. » مرتضی احمدی آنقدر مطمئن است بتواند یک سند معتبر باشد. اما ماجرای دیگری هم وجود دارد که می تواند در کنار این اتفاق قابل توجه باشد.اگر روایت شاپور قریب را از بازی شش تایی ها بخوانید پی می برید که منظور احمدی مطمئنا دوربینی بود که شاپور قریب کنار زمین کاشته بود نه یک دوربین تلویزیونی.
