هیاهوی بی فایده فدراسیون و آب پاکی
که صداوسیما روی دست فوتبال ریخت
رمان های نویسنده های فرانسوی بیشتر «ژانری» عاشقانه دارد؛ گه گاه بلند و کسل کننده البته برای آنهایی که این روزها بیش از حد درگیر زندگی ماشینی و تکنولوژی های روز دنیا شده اند. تکنولوژی، از گوشی های تلفن همراه و بازی های کامپیوتری گرفته تا سینما و نمایشگرهای خانگی غول پیکر. با این شرایط شاید کمتر کسی را بتوان پیدا کرد که حوصله خواندن رمان «جنگ و صلح» نوشته «لئو تولستوی» نویسنده روسی را داشته باشد که یک قرن پیش از دنیا رفت. جنگ و صلح که طولانی ترین رمان جهان است و نامش شباهت زیادی به داستان حق پخش تلویزیونی فوتبال ایران دارد.
کش وقوس های فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ با صداوسیما سال هاست که وجود دارد. این داستان ادامه دار تاکنون به نتیجه نرسیده و هر دفعه رؤسای فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ با ایجاد فضای رسانه ای، به نوعی خواسته اند خودشان را پیروز ماجرا نشان دهند در حالی که به هیچ وجه اینطور نبوده و هربار که این بحث راه افتاده، تنها بازنده آن فوتبالی بوده که رؤسایش در گرفتن حق آن ناتوان هستند. علی کفاشیان و مهدی تاج به نوعی قیّم فوتبال و باشگاه ها در بحث حق پخش تلویزیونی هستند. آنها بارها با صداوسیما وارد «جنگ» شده و حتی از ورود دوربین ها به ورزشگاه ها ممانعت کرده اما هربار با برگزاری یک جلسه «صلح» را در دستور کار قرار داده اند. کاری شبیه به یک معادله فلسفی و در نهایت رسیدن به دور باطل!
بارها نوشته ایم که گرفتن حق پخش تلویزیونی حق مسلم فوتبال است اما تاکنون کارهایی که فوتبالی ها برای گرفتن حق پخش انجام داده اند جز تبلیغات رسانه ای چیزی دیگری نبوده است، چرا که این موضوع همچنان مغفول مانده است. اکنون هم که تفاهم نامه ای بین فدراسیون فوتبال و صداوسیما امضا شده، چیزی جز هیاهوی رسانه ای نیست چرا که در تفاهم نامه ای که امضا شد و صداوسیما جزئیات آن را را منتشر کرد، آمده است: «براساس این توافق، فدراسیون فوتبال متعهد می شود که نسبت به پرداخت حق پخش تلویزیونی ادعایی مطرح نکند و در قبال آن سازمان صداوسیما متعهد می شود که ساز و کار لازم برای امکان مشارکت فدراسیون فوتبال در تأمین محتوای خدمات IPTV را که منجر به کسب در آمد براساس ضوابط مربوطه برای فدراسیون فوتبال می شود، تأمین کند».
تفاهم نامه امضا شده و صداوسیما می گوید فدراسیون فوتبال دیگر نمی تواند درباره حق پخش ادعایی کند. مسئله ای که فوتبالی ها سال ها به دنبال حل آن بودند و مبلغی هرچند ناچیز از صداوسیما می گرفتند اما اکنون همین مبلغ ناچیز هم به دست فوتبال نمی رسد، چون فدراسیون فوتبال نمی تواند ادعا کند. در این خصوص مسئولان فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ ادعا کردند که از این فصل از صداوسیما پول خواهند گرفت و اگر اینطور نشود بازی ها پخش نمی شود اما محمد سرافراز، رئیس سازمان صداوسیما در واکنش به این اظهارات پاسخی قاطع داد: «تا زمانی دولت بودجه قانونی مربوط به حق پخش فوتبال را به صداوسیما ندهد، این سازمان اقدام به پرداخت آن از بودجه خود نخواهد کرد». رئیس سازمان صداوسیما همچنین گفت: «سازمان لیگ نمی تواند لیگ جدید را به خاطر عدم پرداخت حق پخش فوتبال برگزار نکند.»
در واقع با این همه کش وقوس و تبلیغات رسانه ای رؤسای فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ باز هم صداوسیما توپ را به زمین دولت انداخت و تا زمانی که این پول از سوی دولت به بودجه ای مصوب تبدیل نشود، فوتبال نمی تواند به حقش برسد. پولی که قرار بود فوتبالی ها با مجلسی ها صحبت کنند و از دولت بخواهند آن را مصوب کند اما گویا صدای کفاشیان و تاج جایی که لازم باشد، به گوش کسی نمی رسد.
سال گذشته هم مهدی تاج و زمانی که علی کفاشیان دستور داد دوربین های تلویزیونی را به ورزشگاه ها راه ندهند، با مسئولان صداوسیما جلسه گذاشت و با امضای تفاهم نامه ای اعلام کرد 30 درصد به حق پخش تلویزیونی اضافه شده است. رئیس سازمان لیگ همچنین تأکید داشت که فوتبال در لیگ چهاردهم با این افزایش به پولی نزدیک 30 میلیارد خواهد رسید در حالی که اینگونه نبود، چرا که حق پخش تلویزیونی 17.5 میلیارد بود که با این افزایش نزدیک 23 میلیارد شد. پولی که هنوز هم به دست فوتبال نرسیده و برخی از مشکلات مالی باشگاه ها نیز به همین دلیل است.
اکنون تفاهم نامه ای که بین سازمان صداوسیما و فدراسیون فوتبال امضا شده، طرح IP TV است که جایگزین حق پخش تلویزیونی شد. در این طرح هم برخی ابهامات وجود دارد و مشخص نیست که دست آخر این طرح برای فوتبال درآمدی خواهد داشت یا نه. آی پی تی وی (IP TV) سامانه ای است که در آن با استفاده از پروتکل اینترنت (IP) روی یک زیر ساخت شبکه با پهنای باند وسیع، برنامه های تلویزیونی به صورت دیجیتال ارائه می شود و با استفاده از این سیستم کاربران با پرداخت هزینه ای برای شارژ، برنامه های دلخواه خود را دریافت می کنند.
در این بین برخی از مسئولان سازمان لیگ از جمله امیر عابدینی اعلام کرده فوتبال با طرح IP TV سالانه حدود 100 میلیارد درآمد خواهد داشت، رقمی که باور کردن آن کمی سخت است چرا که مدت هاست تماشاگران برای حضور در ورزشگاه ها هزینه نمی کنند و حتی سال گذشته که چند بازی لیگ برتر به صورت زنده پخش نشد و دوربین ها در ورزشگاه حضور نداشتند، شمار تماشاگران نسبت به هفته های قبل و بعد از آن تفاوتی نکرده بود. با این شرایط چگونه می توان باور کرد که تماشاگران با مشکلات اقتصادی که وجود دارد برای پخش زنده مسابقات هزینه کنند؟
سخن آخر اینکه با نگاهی به طرح حق پخش تلویزیونی فوتبال و والیبال می توان تفاوت چشمگیر مدیریت در دو فدراسیون را دید. (فوتبال) فدراسیونی که هیاهو کرد و (والیبال) فدراسیونی که توانست بی سروصدا و با امکانات تلویزیون HD شرایطی را فراهم کند که در لیگ جهانی والیبال بتواند حق میزبانی اش تثبیت شود (موضوعی که هزینه میلیاردی هم برای صداوسیما در پی داشت). این داستان طول و دراز فدراسیون فوتبال با سازمان صداوسیما نیز نیاز به نوشته شدن دارد. نوشتن یک رمان اما این بار نه در «ژانری» عاشقانه و از نوع فرانسوی آن بلکه نیاز به نوشتن یک رمان فلسفی است. فلسفه ای که چرخیدن و چرخیدن آن فقط دور باطل است. شاید باید از «لئو تولستوی» بخواهیم بعد از یک قرن دوباره زنده شود و رمان «صلح وجنگ» را این بار برای وصف حال فوتبال ما و حق پخش آن بنویسد.
