جام جهانی 2022 دیشب با قهرمانی تیم ملی آرژانتین با کاپیتانی لیونل مسی به پایان رسید. خاص ترین جام جهانی تاریخ برای کشورمان در حالی برگزار شد که سهم ما از همسایگی بزرگترین جشنواره فوتبال جهان صفر بود. نه تنها در میدان سبز فوتبال موفقیتی به دست نیاوردیم در زمینه وعده های گردشگری و رویای میزبانی مشترک از رقبا هم هیچ چیز عایدمان نشد. با این حال برداشتی آزاد از این رقابت ها داریم و به مناسبت آغاز لیگ برتر، شرایط فوتبال کشور 85 میلیون نفری خودمان را با قطر 3 میلیون نفری به صورت اجمالی مقایسه کردیم.
* امکانات و سخت افزار؛ 20
کشور کوچک قطر که مساحت و ابعادش را برخی با شهرستان های کوچک ایران مقایسه می کنند در زمینه امکانات، سخت افزار فوتبال و حتی برنامه ریزی یکی از پیشروترین کشورهای جهان بود. به غیر از برخی کشورهایی نظیر آلمان که به دنبال مسایل غیرفوتبالی و حاشیه ای عجیب و غریب قبل از شروع رقابت ها بود تقریبا تمامی تیم های حاضر در این رقابت ها از میزبانی قطر ابراز رضایت کردند.
قطری ها بدون تعارف در ساخت و راه اندازی ورزشگاه های مجهز چشم ها را خیره کردند. بخصوص ورزشگاه 974 که یک ورزشگاه موقت بود. ورزشگاهی با کانتینرها و فولادهای بازیافتی که بعد از برگزاری آخرین دیدار جمع آوری شد! حتی خواندن این خبر برای فوتبالدوستان کشورمان حیرت آور است. زیرا ما بیش از چهار دهه است که فقط یک ورزشگاه ملی در کشور داریم و هنوز هم بر سر گرفتن مجوز حرفه ای ورزشگاه آزادی از AFC بحث و چالش داریم! ولی قطری ها در این مدت یک ورزشگاه بازیافتی ساختند و جمع کردند. فوتبال ما در حالی از نداشتن زمین چمن و ورزشگاه مناسب نالان است که در فوتبال کشورمان پول های زیادی هزینه می شود حداقل برای بازیکنان قراردادهای چندین میلیاردی امضا می شود که گاهی در فوتبال شرق اروپا هم چنین هزینه هایی انجام نمی شود.
نیروی انسانی؛ صفر!
قطر اولین میزبان جام جهانی فوتبال بود که قبل از میزبانی این مسابقات تجربه حضور در این رقابت ها را نداشت و موفق به صعود به جام جهانی نشده بود. قطعا مسئولان قطری برای حضور درخشان تیم ملی کشورشان در این جام جهانی نهایت هزینه را انجام داده بودند و برنامه ریزی مناسبی هم داشتند اما همانطور که دیدید تیم فوتبال این کشور بدون حتی یک امتیاز دست خالی از رقابت ها کنار رفت و اولین تیم حذف شده مسابقات بود.
در واقع کشور کوچک قطر در زمینه نیروی انسانی نمره ای نزدیک به صفر می گیرد در حالیکه کشورمان درهمه عرصه های ورزش از جمله فوتبال سرشار از استعدادهای ناب فوتبالی مثل مهدی طارمی است. در واقع از نظر نیروی انسانی یکی از مستعدترین کشورهای جهان هستیم اما افسوس که در زمینه مدیریت، برنامه ریزی و توسعه فوتبال کشورمان دهه هاست که در جا زده ایم و حتی عقب گرد داشته ایم.
*داوران بی هنر خارجی
تقریبا یکی دو سال است که مربیان، بازیکنان و مدیران باشگاه های لیگ برتری کشورمان خواهان ورود تکنولوژی VAR به فوتبال مان هستند و به درستی معتقدند با حضور کمک داور ویدئویی شرایط داوری فوتبال کشورمان بهتر خواهد شد و حق به حقدار می رسد. قطعا ورود این تکنولوژی به فوتبال کشورمان اهمیتی حیاتی دارد اما رقابت های جام جهانی 2022 نشان داد حتی با وجود VAR و تکنولوژی های نوین بازهم شاهد اعتراض به داوری های فوتبال خواهیم بود. نمونه بارزش مسابقه انگلیس و فرانسه بود که انگلیسی ها مدعی بودند داور مسابقه اشتباه های مرگباری را علیه آنها انجام داد.
علیرضا فغانی داور فوتبال کشورمان هم خود را قربانی VAR می داند و در حالیکه ابتدا خودش صحنه را پنالتی اعلام نکرده بود بعد از بازبینی صحنه علیه اروگوئه و به سود پرتغال پنالتی گرفت تا هم خودش و هم اروگوئه را از جام حذف کند! داور بازی ایران و ولز هم در کمال تعجب در ابتدا خطای آشکار دروازه بان ولز را روی مهدی طارمی با کارت زرد جریمه کرد و بعد از اعتراض بازیکنان و بازبینی صحنه این بازیکن را اخراج کرد.
با این شرایط باید به داوران فوتبال کشورمان افتخار کنیم که با حداقل امکانات سخت افزاری و حتی نداشتن سیستم رادیویی درست در لیگ برتر قضاوت می کنند و 80 درصد تشخیص های آنها نیز درست است! داوران ما نیز استعدادهای درخشانی هستند اما افسوس که برنامه ریزی مناسبی برای آموزش و رشد و کشف استعدادها در این زمینه هم تقریبا نداریم.
* فوتبال هوشمندانه برتر از فوتبال زیبا
جام جهانی 2022 یک پیام جالب را هم برای طرفداران فوتبال داشت. اینکه فوتبال هوشمندانه همواره برتر از فوتبال زیبا و تماشاگر پسند است! برزیل با دوجین از برترین فوق ستاره های فوتبال جهان مقابل کرواسی شکست خورد و از گردونه رقابت ها حذف شد در حالیکه این تیم تلاش می کرد فوتبالی زیبا و هجومی را ارایه کند اما کرواسی با فوتبالی حسابگرایانه و به نوعی هوشمندانه و تدافعی توانست یکی از مدعیان اصلی قهرمانی جام را حذف کند. مراکش هم با لایه های دفاعی هوشمندانه اش توانست پرتغال و کریس رونالدو را دست خالی به خانه بفرستد. دقیقا مثل اسپانیا که با وجود هزار پاس در یک مسابقه باخت و از گردونه رقابت ها کنار رفت.
در جام جهانی دیدیم که نه مالکیت توپ، نه تعداد پاس زیاد، نه فوتبال هجومی و تماشاگر پسند باعث موفقیت نمی شود. بنابراین بهتر است به فوتبال اقتصادی و هوشمند احترام گذاشت و دیگر مربیان در لیگ برتر فوتبال کشورمان بعد از باخت مدام آمار تیم خود را در نشست های خبری به رخ حریف و هواداران نکشند. فوتبال اقتصادی یعنی برد با حداقل نتیجه و اتخاذ تاکتیکی هوشمندانه برای از کار انداختن نقاط قوت حریف پرستاره.
فوتبال 90 دقیقه نیست
محاسبه وقت های تلف شده در جام جهانی نشان داد که فوتبال دیگر 90 دقیقه نیست و داور می تواند حتی 14 دقیقه وقت برای یک نیمه محاسبه کند. دقیقا مثل بازی ایران و انگلیس که یکی از طولانی ترین مسابقه تاریخ جام جهانی در طول 90 دقیقه شد.
مهدی طارمی هم با گل دقیقه 90+13 یکی از دیرهنگام ترین گل تاریخ مسابقات را زد. بنابراین باید منتظر باشیم تا با شروع لیگ برتر فوتبال کشورمان شاهد بازی های 100 دقیقه ای باشیم. از همین حالا خودتان را برای چانه زنی ها و اعتراض ها به داوران کشورمان در لیگ برتر برای وقت های تلف شده آماده کنید.
مهاجمان در کنار دروازه بان ها ستاره شدند
در حالیکه همیشه مهاجمان در بورس نقل و انتقالات فوتبال جهان هستند اما جام جهانی زمستانی قطر نشان داد که دروازه بان ها نقش تعیین کننده تری در موفقیت یک تیم خواهند داشت! هر 4 تیم حاضر در نیمه نهایی رقابت ها دروازه بان های بی نقصی داشتند. دروازه بان کرواسی که در دیدار با ژاپن 3 پنالتی را مهار کرد یا دروازه بان های مراکش و کرواسی که مهاجمان فوق ستاره برزیل و پرتغال را ناکام گذاشتند مصداق بارز این ادعا هستند. حتی دروازه بان فرانسه هم نقشی بی بدیل در صعود تیمش و حذف انگلیس داشت.
شاید اگر آن واکنش مارتینز سنگربان آرژانتین نبود الان مسی با چشمانی اشک بار جام جهانی قطر را ترک می کرد اما حالا با یک جام به آرژانتین باز می گردد.
بنابراین شاید وقت آن رسیده که فوتبال جهان و بخصوص باشگاه های لیگ برتری کشورمان به خرید دروازه بان خوب توجه بیشتری کنند و تیمی که دروازه بان بهتری داشته باشد شانس موفقیتش دو چندان می شود. با این شرایط دربی پایتخت بین دو تیم استقلال و پرسپولیس دیدنی تر از همیشه خواهد بود زیرا شاهد تقابل دو دروازه بان ملی پوش کشورمان یعنی علیرضا بیرانوند و سید حسین حسینی خواهیم بود.
احترام!
مهمترین درسی که از جام جهانی گرفتیم احترام است. احترام به خود، حریف و هواداران. تماشاگران در قطر در کنار یکدیگر 90 دقیقه بازی را می دیدند و بعد از هر برد و باختی یک تیم و هوادارانش شاد و تیم دیگر و طرفدارانش با ناراحتی و غم ورزشگاه را ترک می کردند اما کمتر مشاهده شد که تماشاگران دو تیم بعد از مسابقه بایکدیگر بخاطر برد و باخت به یکدیگر بی احترامی کنند و درگیری فیزیکی و لفظی داشته باشند. البته یکی از معدود درگیری ها بین تماشاگران ولز و انگلیس بود که آنها نیز به خاطر سابقه طولانی خود شب قبل از بازی آخر باهم درگیر شدند و این درگیری خیلی ربطی به فوتبال نداشت و بیشتر دعواهای تاریخی دو کشور مثلا متمدن! بود.
کاش هواداران و تماشاگران فوتبال ما هم متوجه باشند که فوتبال برای لذت بردن و ایجاد هنجار مثبت اجتماعی است نه میدانی برای کینه ورزی و اختلاف و فحاشی! کاش بدانیم با یک باخت دنیا به آخر نمی رسد و فوتبال همچنان ادامه خواهد داشت و هیچ تیمی برای همیشه نمی تواند برنده باشد و هیچ تیمی هم قرار نیست همیشه بازنده باشد.
* رمز و راز ساده موفقیت در فوتبال
تیم ملی فرانسه برای دومین مرتبه متوالی به فینال جام جهانی رسید. تیمی که شاید خیلی بین فوتبالدوستان کشورمان محبوب نباشد و ستاره های پرآوازه ای مثل مسی، رونالدو، نیمار و... نداشته باشد اما راز موفقیت حیرت انگیزی در فوتبال دارد. آرسن ونگر مربی فرانسوی در خصوص موفقیت فوتبال کشورش حرف های شگفت انگیزی بر زبان آورد. او در بخش مهمی از صحبت هایش گفت:« من آنالیزی از 205 کشور داشتم. نتیجه آن چه بود؟ 20 کشور برتر فهرست فیفا کشورهایی هستند که بهترین آموزش مربیان پایه را دارند؛ استعدادیابی، کیفیت مسابقات، کیفیت برنامه های توسعه، کیفیت مربیان و کیفیت مدیران فنی. یک رابطه ریاضی بین کیفیت آموزش کودکان و نتایج تیم های ملی وجود دارد.»
باید صحبت های ونگر چندین و چندبار با صدای بلند برای مدیران فوتبال و ورزش کشورمان خواند! ونگر یکی از موفق ترین مربیان جهان فوتبال می گوید یک رابطه ریاضی بین کیفیت آموزش کودکان و نتایج تیم های ملی وجود دارد! ما در فوتبال کشورمان واقعا این رابطه ریاضی را متوجه شده ایم؟ قطعا خیر فقط به دنبال نام ها و افراد هستیم نه برنامه ای برای رشد و توسعه فوتبال مان.
در مورد اینکه گفته می شود فرانسه یک تیم چند ملیتی بوده هم ونگر حرف های جالبی زد و عنوان کرد: «همچنین باید بگویم که فرانسه در جذب و تطبیق پذیری مهاجران موفق بوده است. فوتبال فرانسه با تاریخ مهاجران هم ارتباط نزدیکی دارد. ما پنج برنده توپ طلا داریم که کوپا اصالتی لهستانی، پلاتینی اصالتی ایتالیایی و زیدان و بنزما اصالتی الجزایری دارند (پنجمین برنده فرانسوی پاپن است). مزیت بزرگ ورزش شایسته سالاری است. به همین خاطر است که این بازیکنان توانستند جایگاه خودشان را پیدا کنند. همچنین آنها توانستند از کیفیت بالای آموزش، چه در باشگاه های حرفه ای و چه در شروع فوتبال شان در باشگاه های آماتور سود ببرند.»
کلید واژه ونگر برای موفقیت در فوتبال آموزش در تیم های پایه است اما ما لقمه را دور سر خود می چرخانیم و میلیاردها تومان برای مربیان خارجی، ستاره های نامدار در فوتبال مان خرج می کنیم اما حاضر به پرداخت حداقل بودجه در فوتبال پایه مان نیستیم! بنابراین طبیعی است که نه تنها با فوتبال فرانسه بلکه حتی با کشورهایی مثل ژاپن، کره جنوبی، مراکش و ... نیز فاصله مان هر روز بیشتر و بیشتر می شود. تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
