تیم ملی ایران ششمین حضور خود در رقابت های جام جهانی را کمتر از دو هفته دیگر در کشور قطر تجربه خواهد کرد. ملی پوشان فوتبال ایران در حالی برای تحقق رؤیای صعود از مرحله گروهی به قطر خواهند رفت که کارلوس کی روش همچون دو جام جهانی قبلی هدایت ملی پوشان را بر عهده خواهد داشت تا شاید این بار بتواند طلسم 44 ساله را برای برگزاری حداقل چهار بازی در مهم ترین تورنمنت فوتبال ملی بشکند.
سرمربی مشهور تیم ملی ایران در سال های آخر مربیگری اش دوست دارد راهی را برود که همچون دوران هشت ساله ابتدایی حضورش در ایران مورد احترام اهالی فوتبال قرار بگیرد. اتفاقی مشابه آنچه برای برانکو ایوانکوویچ یا حشمت مهاجرانی رقم خورد.
نگاهی به اسامی سرمربیان تیم ملی ایران در ادوار گذشته و شرایطی که آنها پیدا کرده اند نشان از احترام مردم کشور به مربیانی دارد که شاید ملیت ایرانی نداشته اند اما تلاش هایشان همواره مورد احترام کارشناسان و طرفداران این رشته پر مخاطب ورزشی در ایران بوده است.
ورود با «حشمت خان»
نخستین حضور تیم ملی فوتبال ایران در رقابت های جام جهانی به سال 1978 میلادی باز می گردد. حشمت مهاجرانی با دیدگاه فنی متفاوت به عنوان یک مربی داخلی هدایت تیمی را عهده دار شد که در فوتبال آسیا پر آوازه شده بود. او توانست با اقتدار تیم ملی ایران را روانه تورنمنت مهم ملی فوتبال دنیا کند و پاداش این اتفاق ماندن او در جایگاه خود بود. از این رو مهاجرانی هدایت تیم ملی ایران را در رقابت های جام جهانی 1978 آرژانتین برای دیدار با اسکاتلند، هلند و پرو بر عهده داشت که حاصل آن دو شکست مقابل هلند و پرو و یک تساوی مقابل اسکاتلند بود.
عملکرد درخشان مهاجرانی او را خیلی زود نزد اهالی فوتبال تبدیل به «حشمت خان» کرد تا اینگونه مورد عزت و احترام قرار بگیرد. او پس از انقلاب اسلامی ایران راهی امارات شد تا مربیگری در تیم هایی همچون الشباب، الوحده و الاهلی را تجربه کند. او همچنین مربیگری در تیم ملی امارات و عمان را نیز بر عهده گرفت اما هرگز نتوانست افتخاراتی که با ایران کسب کرد را تکرار کند.
او در آخرین کسوت مربیگری اش در سال های 1382 تا 1384 هدایت تیم جوانان امارات را بر عهده گرفت و توانست چند بازیکن مطرح را به فوتبال این کشور معرفی کند. خاطرات خوش اولین حضور فوتبال ایران در جام جهانی قطر سبب شد تا مهاجرانی همچنان به عنوان پیشکسوت این رشته در بین مردم ایران محترم شمرده شود.
20 سال انتظار با میکس ایرانی - فرنگی!
تیم ملی ایران در سال 1998 در حالی مجوز حضور در جام جهانی فرانسه را گرفت که کار خود را با محمد مایلی کهن آغاز کرد اما اتفاقات حاشیه ای در آخرین بازی های مرحله نهایی انتخابی جام جهانی در قاره آسیا باعث شد تا مسئولان وقت فدراسیون تصمیم به برکناری مایلی کهن و انتخاب «والدیر وی را» بگیرند. مدت کوتاه حضور او در فوتبال ملی ایران با کسب موفقیت در دو دیدار رفت و برگشت مقابل استرالیا همراه بود تا موجب صعود تیم ملی ایران به رقابت های جام جهانی 98 فرانسه شود، دورانی پر خاطره برای فوتبال دوستان ایرانی که نسل معروف فوتبالیست های آن زمان همچنان از آن بهره می برند.
وی را توانست تیم ملی ایران را به جام جهانی ببرد اما حسرت نشستن روی نیمکت تیم را بر دلش ماند تا «تومسیلاو ایویچ» جای او را بگیرد. او در دی ماه 1376 به ایران آمد و تا آستانهٔ جام جهانی 1998 سرمربی تیم ملی ایران بود؛ اما شکست سنگین و جنجالی 1–7 در مقابل آ. اس. رم باعث برکناری او از تیم ملی شد و جلال طالبی جایگزین او شد.
دومین حضور ایران با حضور مربی ایرانی روی نیمکت این تیم همراه بود اما بر هیچیک از اهالی فوتبال پوشیده نبود پیروزی مقابل آمریکا و بازی جسورانه در تقابل با آلمان و یوگسلاوی سابق به تأثیرات سرمربی صاحب سبک ربط مستقیم داشت.
نتایج تیم ملی ایران باعث شد تا جلال طالبی به حضورش روی نیمکت ایران ادامه دهد اما حضورش چندان تأثیر گذار نبود تا راهی کشور سوریه شود و پس از هدایت تیم ملی این کشور برای یک فصل هم هدایت طلیعه سوریه را عهده دار شود.
بزرگان به برانکو رسیدند
تیم ملی ایران در سال 2002 نتوانست با میروسلاو بلاژویچ به جام جهانی برسد اما دستیار او برانکو ایوانکوویچ پذیرفت تا هدایت ایران را عهده دار شود و این تیم را با ستاره هایی همچون علی دایی، جواد نکونام، مهدی مهدوی کیا و علی کریمی به جام جهانی آلمان در سال 2006 برساند.
تیم ملی ایران در این رقابت ها مقابل مکزیک و پرتغال شکست خورد تا حاشیه در رختکن تیم ملی به اوج خود برسد اما در نهایت توانست با تساوی مقابل آنگولا و توشه ای یک امتیازی از آلمان خارج شود.
برانکو در آن برهه زمانی با انتقادات بسیار زیادی روبرو شد اما هرچه از جام جهانی گذشت طرفدارانش قد علم کردند تا شاید همین موضوع باعث شود تا او پس از یک دهه به کشور بازگردد و این بار در قامت سرمربی پرسپولیس افتخار آفرینی کند. کارنامه قابل تقدیر برانکو با فوتبال ایران باعث شد تا او همواره جزو مربیان درجه یک آسیا قرار بگیرد. او که حالا سرمربیگری تیم ملی عمان را بر عهده دارد همچنان یکی از محبوبترین مربیان تاریخ فوتبال ایران محسوب می شود تا همیشه از او به عنوان گزینه آلترناتیو برای بازگشت به کشور یاد شود.
سه گانه با کی روش
دوران افول فوتبال ملی ایران پس از 2006 آغاز شد و تا اواخر 2011 ادامه داشت تا اینکه فدراسیون فوتبال ایران پس از مذاکرات فراوان توانست کارلوس کی روش را با رزومه ای قوی در رأس امور فنی خود قرار دهد. عملکرد درخشان و غیر قابل انکار کی روش در رشد و پرورش بازیکن در دوره هشت ساله اول حضورش باعث شد تا او با وجود یک امتیاز در جام جهانی 2014 برزیل همچنان روی نیمکت تیم ملی ایران بنشیند. او تیمش را در 2018 نیز آماده صعود کرد. ملی پوشان ایران بازی نخست مقابل مراکش را بردند اما شکست مقابل اسپانیا کار را به دیدار سوم کشاند تا بازی با پرتغال نیز با تساوی یک - یک به پایان برسد و رؤیای صعود تحقق نیابد.
حالا کی روش پس از صعود تیم ملی ایران به جام جهانی 2022 بار دیگر امور فنی را عهده دار شده است تا شاید بتواند رؤیای فوتبالدوستان ایران را تحقق ببخشد. کی روش که مخالفانی بابت رفتارهای تند خود در گذشته داشته است این روزها با آرامش و احترام نسبت به هر یک از ارکان فوتبال ملی برخورد می کند تا شاید همراه با نتایج احتمالی درخشان در قطر بتواند خودش را برای همیشه در ذهن ایرانی ها جاودان کند.
برنامه بازی های تیم ملی فوتبال ایران در گروه B جام جهانی 2022 قطر به شرح زیر است:
* ایران - انگلیس؛ دوشنبه 30 آبان؛ ساعت 16:30
* ایران - ولز؛ جمعه 4 آذر؛ ساعت 13:30
* ایران - آمریکا؛ سه شنبه 8 آذر؛ ساعت 22:30
